Wim van Schaik, plaatsgenoot en historicus, verzorgde op 7 februari 2024 in Studio Idee een lezing over het boeiende leven van Johannes Sanderson, de eerste burgemeester van Loenen. De organisatie was in handen van de Historische Kring Loenen.
Van Schaik schreef het boek Tussen Bewind en Burger, Johannes Sanderson (1778-1846), plattelandsburgemeester. In dit blad is hieraan eerder al uitgebreid aandacht besteed. Lees die artikelen nog eens rustig terug in de edities van oktober 2023 en januari 2024 op www.loenensnieuws.nl. In dit artikel beperk ik me daarom tot enkele sappige anekdotes die Van Schaik zijn aandachtig gehoor opdiste.
Roerige tijd
Kort samengevat opereerde Sanderson in een roerige tijd. Hij startte zijn carrière in de Bataafse Republiek, maakte het eerste staatshoofd Schimmelpenninck mee en vervolgens kreeg hij met Napoleon te maken en later met onze koningen Willem I en Willem II.
Anekdotes
Sanderson was een baantjesjager; zijn vele functies leverden hem een behoorlijk inkomen op. Die werden een keer becijferd op fl 2.000 per jaar, terwijl zijn salaris als burgemeester voor fl 225 in de boeken stond. Dat zijn papieren niet klopten en hij enige tijd niet als notaris werd toegelaten, was dus niet zo’n ramp. Hij nam zijn intrek in Huis Duiveveght, het pand in de Dorpsstraat met de weelderige blauweregen. Dit was heel slecht geïsoleerd en daarom stopte hij de kieren dicht. Bijzonder was dat hij hiervoor officiële documenten gebruikte, die veel later bij een verbouwing zijn teruggevonden.
Hij nam het niet zo nauw met de moraal. Zo had hij een kind bij een andere vrouw, wat hem op een tijdelijke verbanning van de dienst in de kerk kwam te staan, in die tijd een hoogst ongebruikelijke straf. Hij bleef wel bij zijn echtgenote, al was hij eerder wel van plan te gaan scheiden omdat “zij geen kinderen met elkaar hadden geprocureerd.”
Napoleon kwam in 1811 op doorreis door Loenen en werd groots onthaald. Iemand hield een spandoek omhoog met de spottende tekst: “Napoleon heeft niet als een dwaas gehandeld door met
Marie Louise (zijn tweede vrouw) te trouwen.” De keizer was not amused en vroeg wie deze dwaasheid begaan had. In een opwelling zei Sanderson dat hij dat zelf was. Napoleon vond dit zo vermakelijk dat hij hem zijn snuifdoos cadeau deed met de woorden: “Quand vous y prendrez une prise vous penserez à Marie Louise!” (Wanneer u hieruit een snuifje neemt, zult u denken aan Marie-Louise!).
In 1834 deed een aantal Amsterdamse schutters op weg naar huis Loenen aan. Het feestgedruis dat losbarstte, met vuurwerk, een triomfboog, muziek en heel veel drank, kostte een lieve duit: fl 662,24. Te betalen door de gemeente. Sanderson kwam er bij het provinciebestuur mee weg.
(G)een beeld
Opvallend was dat we geen enkele afbeelding van Sanderson, die in 1846 op 68-jarige leeftijd overleed, zelf te zien kregen. Van Schaik heeft er niet een kunnen vinden. Kennelijk heeft hij zich niet laten portretteren of is hiervan niets bewaard gebleven. Hoe dan ook, de circa vijftig bezoekers hebben deze avond toch een behoorlijk goed beeld gekregen van deze Loenense oud-bestuurder.
Tekst en foto: Fred Nieuwesteeg
